maandag 7 februari 2011

Over Dagobert Duck

Eerst in de strip
Ook al is hij zijn oude oom, toch bestaat Dagobert minder lang dan Donald. Walt Disney maakte al vanaf 1934 filmpjes met Donald, maar het publiek kon pas in december 1947 kennismaken met Dagobert Duck. En dan niet op het witte doek, zoals met de meeste Disney figuren, maar in een strip!
Kerstmis op de Berenberg
In 1947 schreef de Amerikaanse striptekenaar Carl Barks Christmas on Bear Mountain, een Donald Duck-verhaal waarin een rijke oom zijn neven een vakantie in een berghut aanbiedt. Dit verhaal heet in Nederland Kerstmis op de Berenberg en is terug te vinden in Beste Verhalen album 97: Donald Duck als Ongelikte Beer.
Een gierige Schot
Die oom moest een enorme vrek zijn en omdat in die tijd veel moppen werden verteld waarin mensen uit Schotland gierigaards waren, bedacht Barks dat oom Dagobert dus van Schotse afkomst moest zijn. Barks noemde de gierige grijsaard Scrooge McDuck. Het "mac" voor het woord Duck is typisch Schots en Scrooge is de voornaam van de vrek in het beroemde klassieke boek Een Kerstvertelling van Charles Dickens.
Toch in de film?
Grappig genoeg kwam er in een tekenfilmpje uit 1943 (The Spirit of 43) al een personage voor dat wel erg veel op oom Dagobert lijkt. Dit was een informatiefilmpje over spaargeld tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Een harde werker
Al gauw besloot Barks om van Dagobert een vast figuur in de strips te maken. Een schatrijke oom en een straatarme neef; daar waren wel honderden verhalen over te verzinnen. In het begin was Dagobert daarom vaak echt gemeen, maar toch had hij al zijn geld op een eerlijke manier met keihard werken verdiend!
Geldpakhuis
Pas in 1951 introduceerde Carl Barks het bekende geldpakhuis. Vanaf dat moment kan oom Dagobert letterlijk zwemmen in zijn geld!
Een eend met vijanden
Carl Barks maakte met oom Dagobert een hele serie spannende avonturenverhalen. Vanaf 1952 kreeg hij in Amerika zijn eigen tijdschrift. Door de jaren heen bedacht Barks ook verschillende tegenstanders voor oom Dagobert, zoals Zwarte Magica, Govert Goudglans en de Zware Jongens.
In Nederland
In Nederland was Scrooge McDuck al vanaf 1952 van de partij in het kersverse weekblad Donald Duck. De naam Dagobert hebben we geleend van de Duitsers, waar de gierige eend Onkel Dagobert heet.
Dagobert als filmster
Het is niet geheel toevallig dat oom Dagobert in 1983 de rol van de inhalige Scrooge speelt in Walt Disney’s tekenfilmversie van Dickens Een Kerstvertelling. In de jaren '80 speelt hij ook de hoofdrol in de populaire televisieserie Duck Tales.
Levensverhaal
De stripverhalen van Carl Barks hebben veel striptekenaars geïnspireerd. Zo heeft de tekenaar Keno Don Rosa in twaalf lange hoofdstukken het levensverhaal van oom Dagobert gemaakt. Rosa vertelt de gebeurtenissen uit Dagoberts leven van 1877 tot 1947, het jaar waarin de Barks-verhalen begonnen.
Een heel fortuin
Zo zien we oom Dagobert zijn fortuin vergaren in Klondike, op de Mississippi en het wilde Westen, en komen we ook meer te weten over zijn Schotse familiegeschiedenis. Het levensverhaal van oom Dagobert kun je terugvinden in de albumreeks Oom Dagobert, delen 53 t/m 59, 67 en 68.
Een krasse knar
En ook al moet oom Dagobert inmiddels al ouder dan 150 jaar zijn, hij is en blijft een krasse knar. Daarom kunnen we gelukkig nog lang genieten van zijn avonturen!

Over de neefjes van Donald: Kwik, Kwek en Kwak

Kwik, Kwek en Kwak logeren al aardig wat jaartjes bij hun oom Donald. En ze hebben al heel wat meegemaakt!
Donald en Mickey Een opvliegend mannetje In de vroege tekenfilms en de eerste strips leerde het Amerikaanse publiek Donald Duck kennen als een opvliegend mannetje, dat zijn driftbuien niet onder controle heeft en daardoor maar al te vaak in de problemen raakt.
Donald als opvoeder Maar in 1938 krijgt Donald een belangrijke taak: de opvoeding van zijn drie neefjes, Kwik, Kwek en Kwak. En dat is niet altijd even makkelijk! Vooral in het begin was hun gedrag beneden alle peil. Ze maakten van Donalds huis een puinhoop en ze hadden weinig respect, of aandacht, voor zijn gezag.
Donald's Nephews
Dumbella
De afkomst en achtergrond van de neefjes zijn altijd vrij vaag gebleven. In het filmpje Donalds Nephews van 14 april 1938 blijkt Donald plotseling een zuster te hebben. Dumbella is haar naam, maar niemand krijgt haar ooit te zien. Donald ontvangt een briefkaart die ze hem geschreven heeft om te vertellen dat ze haar drieling naar hem toestuurt.
Dumbella
eerste strip KrantenstripAl iets eerder, op 17 oktober 1937, kunnen de Amerikaanse krantenlezers kennisnemen van de kwajongensstreken van de neefjes. Dit stripje is getekend door Al Taliaferro en geschreven door Ted Osborne. Deze eerste stripverschijning is wel gebaseerd op de tekenfilm, die toen nog in de maak was.
Dumbella Een briefje van moeder
In dit eerste stripverhaal krijgen de lezers wat meer gegevens dan in de tekenfilm. In Dumbella's brief wordt vermeld dat zij het op doktersadvies rustig aan moet doen. Om de handen vrij te hebben stuurt Dumbella haar kroost een paar weken naar haar broer. Die paar weken lijken een eeuwigheid, want de neefjes zijn nooit meer teruggegaan en zullen voor altijd bij hun oom blijven wonen.
Drie belhameltjes
Kwik, Kwek en Kwak waren de eerste jaren, zowel in de films als in de strips, ongelooflijke kwelgeesten en brokkenmakers. De neefjes treiterden Donald onverbiddelijk wanneer hij in huis werkte of met Katrien op stap was.
storyboard
Een schets voor het storyboard van de film 'Good Scouts' (1938).
Soup's on Een heel ondeugende streek Ze gingen zelfs zo ver, dat ze in de film Soup's On (1948) hun oom ervan overtuigden dat hij was gestorven en een engel was geworden. Terwijl hij bewusteloos was, hulden ze hem in een engelengewaad en hesen hem de lucht in. Maar toen de waarheid aan het licht kwam, en dat geldt voor alle films waarin ze samen optreden, toonden de neefjes zo veel berouw en sympathie dat zelfs Donald versteld stond.
Drie kleine avonturiers
In de strips krijgen de neefjes echter gaandeweg een andere rol. Het is de tekenaar Carl Barks die ze wat meer verantwoordelijkheidsgevoel geeft. Soms zijn ze zelfs verstandiger dan Donald! Hun ooms Donald en Dagobert nemen ze mee op grote en spannende avonturen en daardoor worden ze al vlug wat serieuzer.
avonturier
De Jonge Woudlopers Ernstig en plichtsgetrouw worden ze al helemaal wanneer Carl Barks in 1951 de Jonge Woudlopers introduceert! Kwik, Kwek en Kwak worden strijders voor een schoner milieu en bescherming van de natuur. En hierbij krijgen ze ook wel eens aan de stok met hun eigen oom Dagobert.
Woudlopers
handboek Een handig handboek! Op school wil de drieling nog wel eens ondeugend zijn. Maar ach, waarom zou je saaie lessen volgen als je zo'n geweldig Woudlopers Handboek hebt, waarin werkelijk alles staat wat je moet weten?
DuckTales
In 1987 keren de neefjes ook weer terug op het scherm. In de televisieserie Duck Tales vergezellen ze oom Dagobert op vele spannende avonturen, die meestal gebaseerd zijn op de stripverhalen van Carl Barks.
Ducktales
Quackpack Quack Pack
In 1990 komt er nog een tekenfilmserie met de neefjes: Quack Pack. In deze serie zijn de neefjes een stuk ouder en hebben ze verschillende karaktereigenschappen. Zo is Kwik duidelijk de leider van de groep, Kwek de computertechneut en Kwak de sportieve van de drie.
Oei, drie nichtjes!
Door de jaren heen kregen de neefjes al regelmatig te maken met Lizzy, Juultje en Babetje, de drie nichtjes van Katrien. Maar vanaf 1998 kunnen de lezers van de Nederlandse Donald Duck genieten van een serie grappen die helemaal om deze zes eendjes draait: de Duckies!
Duckies
Een meester en klasgenootjes
En in 2000 leren we ook nog eens meester Warbol en de klasgenootjes van de Duckies kennen! De belevenissen van de Duckies kun je lezen in de albums 50 Vrolijke Grappen van de Duckies en 50 Vrolijke Schoolvoorbeelden van de Duckies.
Duckies
Vier neefjes?
In sommige stripverhalen duikt per ongeluk wel eens een vierde neefje op. Waarschijnlijk is de tekenaar dan zo geconcentreerd bezig, dat hij niet in de gaten had dat hij al drie neefjes af had en hij rustig aan een vierde begon. Dit neefje noemen we voor de grap Kwok. In het Blunderhoekje kun je meer over zijn verschijningen lezen!
Kwok
De echte Kwik, Kwek en Kwak?
De tekenaar Al Taliaferro heeft overigens wel eens in een interview gezegd dat de Engelse namen van de neefjes zijn afgeleid van bestaande personen. Zo is Kwik (Huey) vernoemd naar de politicus Huey Long uit Louisiana, Kwek (Dewey) naar Thomas Dewey, een politicus uit New York, en Kwak (Louie) naar animator Louie Schmitt.
Al Taliaferro
Al Taliaferro
Kwik, Kwek en Kwak Buitenland
In Amerika heten Kwik, Kwek en Kwak dus Huey, Dewey en Louie. Maar hoe heten ze eigenlijk in andere landen?

Spanje: Hugo, Paco y Luis
Denemarken: Rip, Rap og Rup
Duitsland: Tick, Trick und Track
Finland: Tupu, Hupu ja Lupu
Frankrijk: Riri, Fifi et Loulou
Noorwegen: Ole, Dole og Doffen
Turkije: Can, Cin ve Cem
Portugal: Huguinho, Zezinho e Luisinho
Hongarije: Viki, Niki és Tiki

En wist je trouwens dat de neefjes in hun eerste Nederlandstalige verschijningen in België nog Loeki, Joost en Victor heetten?
Soms kwajongensachtig en soms heel wijs. De neefjes verschijnen precies zoals het in ieder verhaal te pas komt. Maar een ding is zeker: ze zijn niet meer weg te denken uit het leven van hun oom Donald!
Kwik, Kwek en Kwak

Over Donald

Driftige ouders Donald is de zoon van Woerd "Snater" Duck en Hortensia Duck. Het driftige karakter heeft Donald niet van een vreemde. Zijn ouders konden er ook wat van. Het was dan ook absoluut geen liefde op het eerste gezicht toen Woerd en Hortensia elkaar ontmoetten. Ze kregen twee kinderen, Donald en zijn tweelingzus Dumbella, de moeder van Kwik, Kwek en Kwak. ei
Wise Little Hen Donalds eerste verschijning De officiële geboortedag van Donald Duck is 9 juni 1934, want op die dag was hij voor het eerst te zien in het Disney-filmpje The Wise Little Hen in de serie Silly Symphonies. Dit waren korte tekenfilmpjes, waarin muziek het belangrijkste onderdeel vormde. In deze tekenfilm probeert een kip hulp te krijgen bij het oogsten van haar maïs. Haar buren zien al dat werk echter niet zo zitten en doen net of ze enorme buikpijn hebben. Eén van deze buren is de kwakende eend Donald Duck. Hij woont op een woonboot, en daarom draagt hij een matrozenpakje. Donald speelt in The Wise Little Hen nog maar een bescheiden bijrol. Zijn enige tekst luidt: "Who? Me? Oh, no, I've got a bellyache!" ("Wie? Ik? Oh, nee, ik heb buikpijn!").
Orphan's Benefit
Die woede en dat malle gekwaak maakten zo'n indruk op de mensen die het filmpje in de bioscoop zagen, dat de studio van Walt Disney een heleboel brieven ontving. Of die luidruchtige eend niet vaker in de tekenfilms kon meespelen! Daarom kreeg Donald al gauw een rol in de tekenfilmpjes van Mickey Mouse. De eerste hiervan was Orphan’s Benefit. In deze film geven Donald Duck en Mickey Mouse een liefdadigheidsvoorstelling voor weeskinderen. Die vinden het optreden niet veel voorstellen en ze proberen het dan ook op allerlei manieren te laten mislukken. Dat lukt ze goed, want Donald windt zich voortdurend op en gaat vreselijk tekeer.
Orphan's Benefit
Clarence Nash Donalds stem Wie wel eens een tekenfilmpje van Donald Duck heeft gezien, kent natuurlijk ook die malle schorre eendenstem! Die werd ingesproken door een meneer die Clarence Nash heette. Hij kwaakte jarenlang in wel meer dan honderd tekenfilms. Clarence woonde toen hij klein was op een boerderij en hij deed graag de geluiden van alle dieren daar na. Later werd hij melkbezorger en tijdens zijn werk vermaakte hij de kinderen op straat door dieren te imiteren. Op een dag trad hij zelfs op in een radioprogramma. Dat had grote gevolgen, want Walt Disney hoorde de opvallende stem van Nash. Hij was zo onder de indruk, dat hij meteen contact zocht met Clarence. "We maken een tekenfilm en we hebben iemand nodig die goed een eend kan nadoen!" zei Walt. "Kun jij dat?" En of Clarence Nash dat kon en hij werd onmiddellijk aangenomen.

Hiernaast zie je een foto van Walt Disney met Clarence Nash.
Mr. Duck Steps Out Eigen tekenfilms
Na een aantal tekenfilms samen met Mickey, Goofy en Pluto, kreeg Donald in 1937 zijn eigen tekenfilmreeks. In zijn allereerste film, Don Donald, ontmoet hij Donna Duck, een meisje dat erg veel lijkt op Katrien. Donna blijk net zo'n stormachtig humeur te hebben als Donald en het wordt niks tussen de twee. In 1938 komen Kwik, Kwek en Kwak bij Donald logeren en zijn daarna nooit meer vertrokken. Katrien laat zich in 1940 voor het eerst zien in de tekenfilm Mr. Duck Steps Out. Het is meteen al duidelijk dat het ogenschijnlijke lieve eendje Donald heel goed om haar vinger weet te winden. Donald is razend populair bij het publiek en het is dan ook geen verrassing dat er meer dan 170 films met hem zijn gemaakt.
strips
Krantenstrips
In 1935 was Donald al te zien in een aantal Mickey-strips die in de weekendbijlages van Amerikaanse kranten stonden. Zijn eigen strip kreeg hij een jaar later. Dit waren korte verhaaltjes van een pagina lang, waarin Donald allerlei kattenkwaad uithaalde. De tekenaar van deze pagina's was Al Taliaferro, die vanaf 1938 in samenwerking met schrijver Bob Karp ook een dagelijkse krantenstrip met Donald ging tekenen. Taliaferro en Karp hielden dit meer dan 30 jaar vol. Je kunt deze oude krantenstripjes nog regelmatig terugvinden in de rubriek "een weekje" in mijn weekblad!
krantenstrip
Carl Barks Donald als avonturier
In de jaren '40 werden in Amerika de zogenaamde comics (kleine stripboekjes op goedkoop papier) populair. In deze uitgaven verschenen langere avonturen van Donald en de andere Disney figuren. De verhalen werden (en worden natuurlijk nog steeds) door verschillende tekenaars gemaakt. De beste daarvan was Carl Barks. Hij bedacht Duckstad, oom Dagobert met al zijn vijanden, Willie Wortel, Guus Geluk en nog vele andere bewoners van Duckstad. Hij maakte van Donald Duck een wereldberoemde eend. Daarom werd hij ook wel de 'Duckman' genoemd. Tussen 1942 en 1966 maakte hij ruim 6000 strippagina's van uitzonderlijk hoge kwaliteit. Barks is in 2000 op 99-jarige leeftijd overleden. Zijn verhalen zijn ondertussen bijna allemaal gebundeld in de albumreeks De beste verhalen van Donald Duck.
avonturier
Donald door de jaren heen...Donald is in de loop der jaren behoorlijk van uiterlijk veranderd. Van de versie uit The Wise Little Hen, met lange snavel en handen die nog op veren lijken, tot de versie die je nu in zijn strips tegenkomt. Ook zijn karakter maakt een metamorfose door. In de eerste tekenfilmpjes kon het publiek goed zien wat voor een rare vogel die eend was. Driftig, opschepperig, lawaaiig, knorrig, onredelijk, onverstandig en soms een beetje gemeen. Dat klinkt allemaal heel negatief, maar het leuke is dat zoiets ook heel grappig kan zijn! En eigenlijk, diep in zijn hart, was die brombeer van een eend toch wel een goeierd! Het werd al gauw duidelijk dat Donald, ondanks zijn gemopper, toch een vriendelijk en eerlijk karakter had!
evolutie
In de strips werd Donald naast de eeuwige pechvogel erg zorgzaam voor zijn neefjes en ging vaak met hen op reis. Carl Barks gaf hem de reputatie van de man met twaalf ambachten, dertien ongelukken. Hij houdt geen enkel baantje en elke poging eindigt in een mislukking. Kwik, Kwek en Kwak blijven hun apenstreken houden, maar hebben ook hun bravere momenten wanneer ze als Woudlopers avonturen beleefden. Met de komst van oom Dagobert in het leven van de Ducks, gaan ze ook vaker op reis. Naast de eeuwige pechvogel werd Donald een avonturier, soms tegen wil en dank.
Donald Duck als superheld In ons land is Donald vooral bekend als de eend die eeuwig pech heeft. In Italië maakt men tegenwoordig veel verhalen waar hij als superheld optreedt: Superdonald. In deze verhalen is hij een superheld die het vooral opneemt tegen alle schurken in Duckstad, zoals de Zware Jongens en Rockerduck. Deze avonturen kun je teruglezen in de Donald Duck Pockets. In 1996 start Italië met een nieuwe serie. Deze avonturen spelen zich af in 2020, waarin Donald wordt bijgestaan door de pratende computer Één. Zijn vijanden komen vaak van andere planeten en zijn een stuk gevaarlijker dan de Duckstadse schurken. Je kunt deze verhalen lezen in de reeks "Duckpower". Super Donald